Moet de kerk ook iets zeggen over vaccineren?

Die vraag kreeg onlangs de redactie van ons kerkblad voorgelegd en vraagsteller vond het hierom van belang dat het mogelijk ook iets te maken kan hebben met je geloofskeuzes nu en in de eindtijd. Omdat deze vraag nogal groot is, wil ik deze eerst wat afbakenen. Volgens mij worden er eigenlijk drie vragen gesteld:

1. Moet de kerk iets vinden over ons medisch handelen?

2. Moet de kerk vanuit de Bijbel iets zeggen over vaccineren?

3. Hoe moeten wij ons handelen wegen ten aanzien van de eindtijd?

Wie kranten leest of op andere media opzoekt kan te kust en te keur, er is veel discussie en er zijn veel standpunten, vaak ook nog onderbouwd met Bijbelse teksten. Wat ik daarbij lastig vind is dat men nogal eens geneigd is om medische, ethische (op zoek naar het goede handelen of de juiste moraal) en Bijbelse argumenten door elkaar heen haalt. Volgens mij moet je in de kerk niet gaan bemoeien met de medische argumenten. Daar hebben we geen verstand van, we kunnen oorzaak, behandeling en gevolg niet wegen. Daar heb je professionals voor nodig. De ethiek mag je er best bijhalen, maar besef wel dat ethiek niet het eigendom is van Christenen en joden en dat ook binnen deze beide groepen nog heel divers kan wordt gedacht. In ieder geval leent daar een artikel in een kerkblad zich niet voor. Ik beperk me dan ook even tot de drie vragen en ga daarvan uit de Bijbel iets zeggen:

Moet de kerk iets vinden over medisch handelen?                                                                                                                 
Ja, dat moet de kerk. Ieder mens is een schepsel van God en staat onder de gehoorzaamheid van de geboden. Wie de Here Jezus wil navolgen houdt rekening met wat Jezus verlangt en Paulus zegt later dat je lichaam een tempel is waar de Heilige geest in woont (1 Kor 6:19) Vanuit het Woord dienen we dus verantwoordelijk te handelen. We dienen respect te hebben voor het leven, we mogen ook ons leven zo inrichten dat we ziekten voorkomen, we mogen ziekten bestrijden en genezing ontvangen door gebedsgenezing en door het ingrijpen van de medische wetenschap. Het is God die de mens deze kennis en vaardigheden heeft verleend. Juist bij de Here Jezus zien we Zijn verlangen naar gezonde mensen en hoe Hij medelijden heeft met mensen die ziek zijn.

Alle ingrepen zijn niet geoorloofd. Ook de Bijbel leert ons grenzen aan te leggen, maatregelen dienen respect en gezag voor God te hebben en respect voor het leven en de waardigheid van de mens, daar waar de mens niet meer schepsel wil zijn, maar zelf schepper wil worden steken we een grens over. De Bijbel leert ons dat we niet alleen maar onze barmhartigheid tonen door de zieken te verzorgen, maar ook door te voorkomen en genezen.

Mag de kerk vanuit de Bijbel iets zeggen over vaccineren?                                                                                                    
In ieder geval staat vaccineren niet in de Bijbel, zover was de medische wetenschap nog niet. Toen we er in Nederland met inenten te maken kregen, was er bij een aantal gelovige mensen (Isaac da Costa, Groen van Prinsteren + 1823) wel kritiek, die kritiek concentreerde zich op drietal punten:

1. Er was in die tijd een grote verering van de wetenschap ontstaan, de wetenschap werd een afgod die afleidde van de echte God. Volgens de predikanten was wetenschap iets wat op grond van algemene genade aan een mens geschonken was. Daar mocht je God om bidden en danken. Maar vereren is volgens de Bijbel onjuist.
2. De overheid wilde het enten verplicht stellen. Hierop kwamen de predikanten tegen in opstand. De mensen konden nooit het eigendom worden van de overheid en dienden de vrijheid te krijgen om zelf te beschikken over eigen lichaam. De mens is eigendom van God.
3. In strijd met Gods voorzienigheid. Ziekten werden in die tijd ook gezien als onderdeel van het lijden dat de mens moest ondervinden van God. Mocht een mens daartegen in opstand komen? Ik vind nogal een bedenkelijk argument, want geldt dat niet voor alle medische ingrepen en zelfs voor de wonderen die Jezus verrichtte?

In bepaalde reformatorische kringen worden deze argumenten nog wel gebruikt.

Een andere groep binnen de gelovigen zien het inenten als onderdeel van een grotere geestelijke strijd. Zoals Paulus daarover spreekt in Efeze 6:2 „We hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar (…) tegen de geweldhebbers van de wereld der duisternis dezer eeuw” Ze vinden de wetenschappelijke ontwikkelingen verdacht veel lijken op wat profeten en ook Johannes in zijn Openbaring beschrijft. Voor hen is inenten een onderdeel geworden voor het kiezen tussen goede of kwade machten. 

Daarentegen zien veel christenen het inenten juist als een daad van barmhartigheid, ze beschermen niet alleen de eigen gezondheid, maar ook die van de ander. En als deze ziekte op die wijze kan worden uitgebannen, dan bestrijden ze daarmee veel leed. Niet alleen gezondheidsproblemen, maar ook armoede (Vooral in arme landen) en chaos.

Onlangs stond er een artikel van Rabbijn Evers in Nederlands dagblad van 2 aug 2021. Hij vergelijkt daar de reinheid- en spijswetten met vaccineren.  Beide wetten hadden tot doel om de gezondheid van de Israëlieten op een hoger peil te houden dan de buurvolken. Beide wetten waren niet vrijblijvend, als je er niet aan kon voldoen werd je buiten de gemeenschap gesloten. Voor de rabbijn is zelfs verplichtte vaccinatie acceptabel.    

De kerk mag er wel iets over zeggen, maar wat ze te zeggen heeft is divers. Meestal wordt er eerst een standpunt ingenomen en daarna worden er teksten bij gezocht. Dat veroorzaakt vooral veel polarisatie binnen de gemeente. 

3. Hoe moeten wij ons handelen wegen ten aanzien van de eindtijd?
Iedere christen weet dat de Here Jezus weer terugkomt en dat op dat moment de nieuwe hemel en aarde zullen aanbreken. Een tijd om naar uit te zien. Iedere christen mag ook weten, dat wie de Here Jezus in zijn leven aanneemt en zich verbindt aan diens gemeente het oordeel niet hoeft te vrezen. Dat is natuurlijk wel een punt: je moet wel zorgen dat je een volgeling bent en op de juiste tijd. De Bijbel is daar duidelijk in: het duldt geen uitstel, leef zo dat Jezus morgen terugkomt.

Bij de profeten en in het boek Openbaring wordt uitvoerig geschreven over de eindtijd en welke strijd dat met zich meebrengt. Of wij daar als individuele gelovigen ook aan zullen deelnemen is nog even de vraag, omdat de echte strijd pas zal plaatsvinden in de zeven jaren van verdrukking, volgens Paulus en enkele profeten zijn de christenen daar niet bij. (1 Thessalonicenzen 4:17) Wat wel duidelijk is, wij moeten voor Jezus kiezen en in ons geloof volharden. Het gaat mij persoonlijk te ver om medische handelingen te zien als een keuze voor de duivel. Christenen en joden laten zich niet vaccineren om de duivel te aanbidden. Het verband tussen vaccineren en aanbidden van de duivel lijkt mij Bijbels gezien ook niet te onderbouwen.  

Slot.                                                                                                                                                                                                   Ik denk dat voor veel mensen dit stukje niet erg bevredigend is. Men had graag willen horen of het nu wel of niet moet worden gedaan. Zelf heb ik mij laten inenten om daarmee vooral een maatschappelijke plicht uit te oefenen. Het is wijze om deze ziekte zo weer in te dammen, zoals we dat met eerdere virusziekten hebben gedaan. En natuurlijk is ook bedoeld ter bescherming van je eigen gezondheid, al kan ik natuurlijk ook niet alle gevolgen overzien.

Ik wil nog aandacht vragen voor één tekst die volgens mij hier erg belangrijk is, het voorkomt in ieder geval de tweedeling. Hij staat in Romeinen 14:6-9 “Wie een feestdag viert, doet dat om de Heer te eren; wie alles eet, doet dat om de Heer te eren, en hij dankt God voor zijn voedsel. Wie iets niet wil eten, laat het staan om de Heer te eren, en ook hij dankt God. Niemand van ons leeft voor zichzelf, en niemand van ons sterft voor zichzelf. Zolang wij leven, leven we voor de Heer; en wanneer wij sterven, sterven we voor de Heer. Dus of we nu leven of sterven, we zijn altijd van de Heer.” Paulus zit daar met het probleem dat Christenheidenen en christen-joden het niet eens konden worden over hoe ze als christen en als gemeente moesten leven. Paulus vraagt alle gemeenteleden om ruimte. Ik vertaal het nu even vrij: wie wel vaccineert en daarmee denkt Jezus te dienen en wie niet vaccineert en ook denkt Jezus te dienen. Dan gaat het om dat dienen van Jezus en niet de wijze waarop. Geef elkaar die ruimte. In ieder geval is het te waarderen dat je in je handelen de wil van de Here Jezus nastreeft.

Pieter Knijff

Heb je vragen? Stuur je bericht naar p.knijff@kerktussendedijken.nl